środa, 25 lutego 2015

Jane Austen





Uwierzyć w nieskazitelnie dobry charakter Jane Austen, takie osoby również się zdarzają

Jane Austen jest angielską pisarką z okresu Romantyzmu. Jako córka pastora, przebywająca całe (niestety krótkie) życie na wsi, w oddaleniu od głośnego i pełnego wrażeń Londynu, skupiła się na tym, co obserwowała, na co dzień, tzn.: życiu towarzyskim średnio zamożnej szlachty ziemiańskiej i jego niuansach. Proza autorki może się dla większości osób przyzwyczajonych do szybkiej akcji i niezwykłych wydarzeń wydać nudna. Należy jednak zauważyć, że w czasach pisarki kobietom wypadało pisać tylko o tym, co znały z własnego doświadczenia.

W swoich książkach Jane przedstawia życie codzienne ziemiaństwa na przełomie XVIII i XIX wieku. Dzieła jej charakteryzują się trafnymi obserwacjami ludzkich osobowości, a także niesamowitym poczuciem humoru. Autorka odmalowała w swoich książkach życie kobiet pod nadzorem konwenansów, pragnących małżeństwa z miłości, nie zaś dla pieniędzy, jak wymagano w ich sferze. Można to zauważyć czytając powieść „Rozważna i Romantyczna” Głównymi bohaterkami tej historii są dwie siostry: Elinor (tytułowa rozważna) i Marianne (romantyczna). Właśnie ta druga dama bardzo się identyfikuje z miłością, jest tak zakochana w Wilbughby, iż nie zwraca nawet uwagi na swoje zdrowie.

Należy także zauważyć, że religia miała też duży wpływ na zachowanie przedstawianych bohaterów. Mentalność tamtego okresu sprawia, iż starano się być dobrym, zwłaszcza dotyczyło to się dziewcząt, np., „Jeśli nie będziesz miła i grzeczna, pójdziesz do piekła". Dziś już się taką wagę do religii nie przykłada. Ale wtedy jak najbardziej. Zwłaszcza w takim kraju jak Anglia.

Postacie kreowane przez Austen wydają się zarazem bardzo prawdziwe. Bohaterowie mają zarówno wady jak i zalety, np. Elżbieta Bennet - była bystra i niezależna w opiniach, ale tytułowo "uprzedzona", trudno było przyznać się jej do błędu; Darcy - uczciwy i dobry, lecz zbyt dumny: ...-ach-krzyknęła panna Bingley. - Karol piszę wprost najnieporządniej na świecie . Połowę słowa połyka, a resztę zamazuje.
-Myślę szybciej, niż piszę. Z tego właśnie powodu moje listy -zdaniem tych, co je czytają -Często nie zawierają żadnych myśli.
-Pańska skromność -wtrąciła Elżbieta -musi rozbroić każdą krytykę.
-Nie ma nic bardziej zwodniczego nad pozory skromności -rzekł Darcy. -Często jest tylko obojętność wobec opinii ludzkiej, a czasami zamaskowana pycha.
-A której z dwóch cech doszukałeś się w moim ostatecznym dowodzie skromności?
-Zamaskowanej pychy. W rzeczywistości dumny jesteś z tego, że piszesz nieporządnie, uważasz, bowiem, iż wypływa to szybkości myśli i tego, że nie dbasz specjalnie, w jaką ubierzesz je formę, co jest, twoim zdaniem, godne, jeśli nie pochwały, to w każdym razie zainteresowania. Zdolność szybkiego działania jest wysoko ceniona przez każdego, kto ją posiada, nie zauważa on jednak niedoskonałości swych poczynań
……

Dlatego też czytając powieści Jane Austen widoczny jest dla Nas jej dobry charakter. W 1917 roku Reginald Farrer, oficer wywiadu, napisał w swoim krytycznym eseju o jej książkach: „Próżno jest rozważać o jej ograniczeniach. Nigdy nie można myśleć, że ograniczenia sceny przekładają się na ograniczenia ludzkich emocji. Bohaterowie i bohaterki Jane Austen, oraz treść są w rzeczy samej uniwersalną ludzką naturą”. Nie w sposób temu zaprzeczyć, wiele współczesnych czytelniczek, które nie mają nic wspólnego z XVIII - wieczną angielską prowincją, bez trudu utożsamia się z bohaterkami Austen. Autorka pokazuje osoby o złym i dobrym charakterze, które mają wady jak zalety, itd. Swoisty jest także fakt, że autorka obdarza nas zaufaniem do innych. Ta pogoda ducha zawarta w jej powieściach powodowała, że były one chętnie czytane na froncie przez żołnierzy brytyjskich. Oto, co pisze o jej książkach William Boyd Henderson – nauczyciel z Glasgow, w swoim pamiętniku: „Często w czasie długiego marszu, albo brudnej roboty na zimnie, w ciężarówce, albo w wozie bojowym, podtrzymywała mnie na duchu myśl o książce w mojej torbie. Z jaką ochotą otwierałem ją i natychmiast przenosiłem się ze świata sierżantów, majorów, walk na bagnety i kopania okopów, czyszczenia ciężarówek i natłuszczania gąsienic, do nowego świata, utworzonego dla mnie przez moją ukochaną Jane Austen. Widzę samego siebie, leżącego na wznak, na trawie, jak kończę rozdział „Emmy”.


Jane doskonale wiedziała, że melancholijny nastrój zawarty w czytanych powieściach ma zły wpływ na ludzką psychikę i może potęgować negatywne emocje. Dydaktyzm zawarty w książkach miał przypomnieć ludziom, co tak naprawdę jest w życiu ważne i dobre.


poniedziałek, 16 lutego 2015

Współczesne odpowiedniki bohaterów „Świętoszka” Moliera



„Współczesne odpowiedniki bohaterów „Świętoszka” Moliera”

               Utwór „Świętoszek” Moliera pokazuje różne typy ludzkich charakterów, podkreślając uniwersalne prawdy psychologiczne i moralne. W dzisiejszym świecie jest dużo odpowiedników osób, które są podobne do bohaterów książki. Nawet w różnych grupach społecznych można znaleźć ludzi o podobnym charakterze.

               Głównym bohaterem książki „Świętoszek” jest Tartuffe. Jego współczesnym odpowiednikiem jest Jarosław Kaczyński, ponieważ jest tak samo obłudny, uparty i bezwzględny jak Świętoszek. Jarosław Kaczyński wywleka stare sprawy, traci zaufanie do osób, które źle o nim mówią lub przeciwstawiają się jego poglądom. Za wszelką cenę chce rozdzielić naród tak jak Świętoszek chciał rozbił rodzinę Orgona.

               Następnym bohaterem książki Moliera jest Orgon. Do jego postawy jest podobny Ryszard Czarnecki. On tak samo jak Orgon dba o dobro swoich bliskich, lecz jest naiwnym i zbyt łatwowiernym człowiekiem. Wystarczy jedna osoba, która nim pokieruje a zmienia swoje poglądy i zamiary.

               Pani Pernell matka Orgona jest podobna do Nelli Rokity, ponieważ tak jak ona poprawia i poucza wszystkich. Potrzebuje kogoś, kto pomógłby jej właściwie ocenić obłudnika. Ulega wpływom Świętoszka, czyli Jarosława Kaszyńskiego, przez co staje się fanatyczna.   

               Doda jest podobna do Elmiry drugiej żony Orgona. One dwie są pewne swego seksapilu i wdzięku, pozwalają się uwodzić są także przebiegłe i sprytne. Doda w dodatku zawsze stara być na świeczniku i nie daje o sobie zapomnieć ponadto jest znakomitą aktorką jak Elmira. 

               Damis syn Orgona jest porywczy i wybuchowy tak jak Stefan Niesiołowski. Nie potrafi udawać oraz mówi, co myśli. Niesiołowski pochopnie podejmuje decyzje, czyli jest „w gorącej wodzie kąpany”.

               Do Marianny córki Orgona można przypisać Natalię Kukulską, ponieważ tak jak bohaterka „Świętoszka” jest dobrze wychowana i ma duży szacunek do swego ojca. Natalia Kukulska jest zakochana w swoim mężu oraz bierna i uległa.

               Współczesnym odpowiednikiem Doryny służącej Marianny jest Beata Kępa, ponieważ jest tak samo wścibska, złośliwa i wygadana jak bohaterka książki Moliera. Beata Kępa w czasie czyjejś wypowiedzi zawsze przerywa i wtrąca złośliwe komentarze. Tak samo jak Doryna od samego początku jest świadoma obłudy Świętoszka, czyli Jarosława Kaczyńskiego.

               Reasumując współczesne odpowiedniki bohaterów „Świętoszka” można zobaczyć, jacy są ludzie w dzisiejszym świecie i jak bardzo są podobni do osób, które żyły w czasie, kiedy Molier napisał tą książkę, czyli w XVII wieku.  Przytoczone przeze mnie osoby są odzwierciedleniem epoki klasycyzmu, w której zachowanie bohaterów różnych książek były wyśmiewane. Natomiast we współczesnym świecie są one czymś normalnym i ludzie je akceptują.




poniedziałek, 9 lutego 2015

Wszechstronny muzyk Wolfgang Amadeusz Mozart



Wszechstronny muzyk

               Wolfgang Amadeusz Mozart to najwybitniejszy austriacki muzyk i kompozytor epoki klasycyzmu. Jeden z trzech słynnych klasyków wiedeńskich obok Ludwika van Beethovena i Josepha Haydna. Urodził się 21 stycznia 1756 roku w Salzburgu. W wieku 4 lat zaczął uczyć się gry na skrzypcach i klawesynie rok później komponował pierwsze utwory.  Gry na fortepianie uczył się początkowo u swojego ojca Leopolda, który był wicekapelmistrzem na dworze arcybiskupa w Salzburgu. Mozart, jako mały chłopiec dużo podróżował po Europie. Wszędzie budził zachwyt okrzyknięto go "cudownym dzieckiem". Po powrocie do Salzburga Mozart otrzymał posadę koncertmistrza w kapeli arcybiskupiej, gdzie grał razem z ojcem. Odbywał liczne podróże. Trzykrotnie przebywał we Włoszech. W roku 1781 popadł w konflikt z dotychczasowym pracodawcą biskupem Colloredo i ostatecznie zrezygnował z służby na jego dworze. Przeniósł się do Wiednia, gdzie toczyło się burzliwe życie kulturalne. W Wiedniu poznał m.in. J. Haydna, którego twórczość była dla niego inspiracją. Jego wybitny talent szybko zdobywał sobie uznanie i w roku 1787 Mozart został kompozytorem na dworze cesarskim. Jego dorobek jest niezwykle bogaty pod względem form i objętości.

               Mozart był twórcą wszechstronnym, pisał szybko i niepowtarzalnie. Komponował zarówno poważne opery (seria), jak i komiczne (buffa). Udało mu się umiejętnie zestawić elementy świata realnego z fantastycznymi efektami. To połączenie stało się później inspiracja dla twórców opery romantycznej. W XVIII wieku skomponował trzy wybitne opery: "Uprowadzenie z seraju", "Wesele Figara" i "Don Giovanniniego". Kolejna dekada przyniosła mu: "Cosi fan tutte", "Łaskawość Tytusa" i "Czarodziejski flet". Do najbardziej znanych kompozycji Mozarta można zaliczyć także: koncerty fortepianowe, symfonie D-dur Haffnerowską, C-dur Linzką, D-dur Praską, Es-dur KV 543, g-moll KV 550, C-dur Jowiszową, Mszę c-moll a także niedokończoną przez Mozarta "Requiem" d-moll.

               Uważam, że w obecnych czasach Wolfgang Amadeusz Mozart zajmowałby się „Rockiem”. Ponieważ jest to rodzaj muzyki popularnej o metrum dwudzielnym, stanowiący syntezę amerykańskiej muzyki murzyńskiej (blues i spirituals), dwudziestowiecznego folkloru (country) i rock'n'rolla. Wszystkie style rockowe charakteryzują się brzmieniem opartym na różnego rodzaju gitarach (np. elektrycznych, elektrycznych basowych) i perkusji, z wyraźnie zarysowanym rytmem i śpiewem. W muzyce rockowej jak w jazzie komponowałby te same osoby lub grupę osób, a komponowanie i wykonywanie muzyki tym samym procesem.

               Chociaż Wolfgang Amadeusz Mozart żył w latach 1756-1791był geniuszem. Jego utwory są grane wszechczasów do dziś na całym świecie. Tworzył muzykę pogodną, melodyjną, śpiewaną w pełnej równowadze ducha i autentycznej radości oraz blasku. Jako pianista zapisał się w historii muzyki maestrią w zakresie cyklu sonatowego i symfonicznego. Muzyka, która pisał był doskonale harmoniczna i konstrukcyjnie dopracowana. Jednocześnie nie rezygnował z głębokiej ekspresji, która z czasem jeszcze się pogłębiała.

czwartek, 5 lutego 2015

Klasycyzm kontra romantyzm



               Walka romantyków z klasykami rozgrywała się w latach 1818-1830 pomiędzy starszym pokoleniem uczonych literatów: J. Śniadecki, F. Dmochowski, K. Koźmian, L. Osiński, a młodymi romantykami, którymi byli K. Brodziński, A. Mickiewicz, M. Mochnacki. Klasykom nie podobało się to, że romantycy nie brali pod uwagę ustalonych jeszcze w starożytności reguł i opierali swe utwory na fantastyce.  Dla młodego pokolenia najważniejsze było uczucie oraz miłość do ojczyzny.

Zapowiedzi nowych trendów literackich pojawiły się już w wieku XVIII, pod postacią sentymentalizmu. Wiadomo, że w II poł. XVIII wieku czytywano w Polsce dzieła Jana Jakuba Rousseau, przede wszystkim jego „Nową Heloizę”, uznawaną za sztandarowe dzieło sentymentalne. Sentymentalizm zwracał się ku uczuciu, jako sile, którą najmocniej oddziałuje na człowieka i motywuje jego działania. 

W utworze „Cierpienia młodego Wertera” Johann Wolfgang Goethe przedstawia typowego kochanka romantycznego, który kieruje się uczuciami. Werter jest wrażliwy, skłonny do wzruszeń i żyje marzeniami. Dlatego nie walczy o ukochaną Lottę i jej miłość do niego. Główny bohater jest także wykształcony oraz oczytany. Powyższe cechy powodują, że Werter popełnia samobójstwo.

               „Oda o młodości” powstała w 1820r. i jest świadectwem zaangażowania A. Mickiewicza w ideę filomatyzmu. Filomaci, czyli miłośnicy nauki to tajne stowarzyszenie studentów Uniwersytetu Wileńskiego, działające w latach 1817-1823. Głosili konieczność samokształcenia, samodoskonalenia moralnego i pracy dla kraju.  „Oda do młodości” jest przeciwstawieniem dwóch światów. Według Mickiewicza one walczą między sobą. Jeden z nich to świat stworzony przez ludzi oświecenia. Mickiewicz sprzyja nowemu, światu, który zapowiada romantyzm.

W pierwszych zwrotkach utworu podmiot liryczny zwraca się do tego nowego świata. Najważniejszą sprawą dla Mickiewicza jest Młodość, która sprawi, że nastąpi wielka przemiana w dziejach. Młodość staje przed walką z dwoma światami. Ten pierwszy świat poeta określa: "Bez serc, bez ducha - to szkieletów ludy" wytykając mu brak uczucia. Nowy świat dla młodych ludzi jest pełen marzeń i planów na przyszłość. W tym świecie nie ma miejsca na samotność. Mickiewicz chce, aby wszyscy zjednoczyli się by wspólnie dążyć do szczęścia.

W „Balladach i romansach” Adama Mickiewicza utwór „Romantyczność” dzieli się na dwie części. W pierwszej części utworu dowiadujemy się o obłąkanej dziewczynie, Karusi, która straciła swego ukochanego Jasia. Druga część to rozmowa narratora, który wyraża poglądy Mickiewicza, ze starcem (klasykiem).  

Najważniejszą cechą literatury romantycznej w tym utworze jest obłęd Karusi, dlatego że romantycy uważali ludzi obłąkanych za istoty, które posiadają zdolność widzenia tego, co dla zwykłego śmiertelnika było niewidoczne.

Patrząc z perspektywy prawie dwóch stuleci nie można oprzeć się wrażeniu, że dziś z całej walki klasyków z romantykami pozostało świadectwo najważniejsze I tom Poezji A. Mickiewicza.